شاهین معمولی (گاه بَحری نیز نامیده می‌شود^[1][2]) (نام علمی: Falco peregrinus) نوعی شاهین بزرگ و از پرندگان شکاری مقیم هر 5 قاره? جهان است. سطح پشتی شاهین معمولی خاکستری مایل به سربی، سطح زیرین بدنش سفید با خطوط باریک سیاه و سرش سیاه‌رنگ است. شاهین معمولی با سرعت 389 کیلومتر در ساعت سریع‌ترین حیوان کره زمین است.^[3]

این شاهین جثه‌ای بزرگ به اندازه? کلاغ دارد. طول بدنش 34 تا 58 سانتی‌متر و طول بال‌های باز آن 80 تا 120 سانتی‌متر است.

جمعیت شاهین معمولی در دهه‌های 1950، 60 و 70 میلادی بر اثر استفاده از ددت به‌شدت کاهش یافته و این پرنده در معرض خطر انقراض قرار گرفت. اما با توقف مصرف د.د. ت و تکثیر در اسارت، نسل این پرنده در بسیاری از مناطق احیا شد. هم‌اکنون تقریباً در تمامی شهرهای ایالات متحده حداقل یک جفت شاهین معمولی حضور دارد، کشوری که جمعیت شاهین معمولی آن در دهه? 1970 در آستانه انقراض قرار داشت. وجود ساختمان‌های بلند و پرندگان فراوان در شهرها موجب شده تا بسیاری از شاهین‌های معمولی به زندگی در محیط‌های شهری روی بیاورند.^[4]

 رابطه با انسان[ویرایش]

وجود ساختمان‌های بلند و پرندگان فراوان در شهرها موجب شده تا بسیاری از شاهین‌های معمولی به زندگی در محیط‌های شهری روی بیاورند.^[4]همچنین شاهین و بحری گاه در بازداری (قوش‌بازی) استفاده می‌شوند.

بازداری، یک شاهین تربیت شده در حال شکار سیاه‌خروس حنایی، 1920

بازداری، که در سال‌های اخیر به قوش‌بازی هم معروف است، فن نگهداری و پرورش و تربیت پرنده شکاریو شکار کردن با آن است. شواهدی از پرورش دادن و شکار با پرندگان شکاری در تمدن‌ها و فرهنگ‌های جهان موجود است. بیشتر گمان می‌رود که این فن در بین‌النهرین آغاز شده است گرچه به نظر می‌رسد مردمان صحرانشین آسیا نیز از گذشته‌های دور با این فن آشنا بوده‌اند. بازداری و شکار با پرندگان شکاری در ایران باستان رایج بوده است. پس از اسلام به ویژه در دوره صفوی ورزش ویژه شاهان و امیران شمرده می‌شد.

در زبان فارسی کتاب‌هایی درباره این فن در دست است که به «بازنامه» معروف است. بازنامه ناصری که در دوره ناصرالدین شاه قاجار نوشته شده است از این جمله است. نگارش بازنامه‌های متعدد از روزگاران باستان تاکنون از اهمیت حرفه? بازداری، نقش اقتصادی آن و دلبستگی مردمان به این نوع شکار در بسیاری از ممالک خاور و باختر، به ویژه چین و هندوستان و ماوراءالنهر و ایران و بین‌النهرین و مصر و یونان، حکایت دارد. شمار بازنامه‌های فارسی و عربی که در فهرست‌ها و منابع گوناگون از آن‌ها نام برده شده و بسیاری از آنها نیز بر جا مانده‌اند، از یکصد می‌گذرد.

 زیرگونه‌ها[ویرایش]

17 تا 19 زیرگونه از شاهین معمولی شناسایی شده‌است و اختلاف نظر زیادی بین متخصصان در مورد وضعیت بحری (Falco pelegrinoides) وجود دارد، برخی آن را زیرگونه? شاهین معمولی و برخی دیگر وی را یک گونه? مستقل می‌دانند.^[5]

نقشه? گستره? تولید مثلی زیرگونه‌ها. علامت E به معنای انقراض در آن منطقه است.

تصویر برخی از زیرگونه‌ها:

• 

  F. p. anatum در حال پرواز،کالیفرنیا

 
• 

  طرحی از F. p. babylonicus. زیرگونه‌ای که از ایران تا هندوکش و تیان شان تا کوه‌های آلتای یافت می‌شود.

 
• 

  زیرگونه ernesti درسولاوسی شمالی،اندونزی

 
• 

  آشیانه زیرگونه pealei یاtundrius در صخره‌های شیب‌دار آلاسکا

 
• 

  F. p. macropus، استرالیا

 

• طر

• Falco peregrinus pealeiدر اسارت

 بحری[ویرایش]

بحری (Falco pelegrinoides). برخی آن را زیرگونه? شاهین معمولی و برخی دیگر وی را یک گونه? مستقل می‌دانند.

اختلاف نظر زیادی بین متخصصان در مورد وضعیت بحری (Falco pelegrinoides) وجود دارد، برخی پرنده‌شناسان آن را زیرگونه? شاهین معمولی و برخی دیگر وی را یک گونه? مستقل می‌دانند.^[5]